SEBEBİNİ BİLİYOR MUYDUNUZ?

Peygamberimiz Yemeğe Tuz ile Başlardı:
Peygamberimiz sofraya oturduğu zaman yemeğe başlamadan önce parmağıyla tuza banarak parmağını yalardı. Ondan sonra yemek yemeğe başlardı. Bu artık faydası ilim adamlarınca biliniyor. Ama bin dört yüz yıl önce bunu yapmasının mutlaka bir sebebi vardı.

►Çünkü yemeğe tuz ile başlanırsa beyin tarafından gönderilen bir uyarı sayesinde, midede mukus denilen sindirimi kolaylaştırıcı bir tabaka oluşturduğunu ve midenin sindirime hazırlıksız yakalanması önleniyordu. Banıp yalayarak mideye gönderilen tuz, mideye hazır ol yemek geliyor diye haber veriyordu.

Dizlerinin Üzerine Sağ Ayağını Dikerek Otururdu:

Yemek için oturduğunda, çoğu zaman, dizlerinin üzerine otururdu. Namaz kılan bir kimsenin oturduğu gibi otururdu. Ancak şu farkla ki sağ ayağını diker, sol ayağının üzerine otururdu. “Ben sadece bir kulum! Kulun yediği gibi yer, kulun oturduğu gibi otururum” derdi. Ama bin dört yüz yıl önce bunu yapmasının mutlaka bir sebebi vardı.

►Yemek yerken yerde oturarak sol ayağı katlayıp sağ ayağı karna çekerek oturularak yenildiğinde, su ile doldurulmuş balon şeklinde olan midenin çıkış kısmının kapanması sağlanmaktadır. Böylece çıkış kısmı kapatarak yenilen gıdanın tam sindirilmeden bağırsaklara kaçmasını önleyeceğini ve mide dolunca da doygunluk hissi vererek çok fazla aşırı yemek yenmeden sofradan kalkılacağı gerçeğidir.

Yemeği Sıcak Yemezdi:

Ateşte pişerek yenmesi gereken sıcak yemekleri, yedikten sonra bedendeki bu organlara zarar vermeyecek derecede soğuduktan sonra yerdi. Ama bin dört yüz yıl önce bunu yapmasının mutlaka bir sebebi vardı.

► Tahmin edileceği üzere sıcak yemek iç organları yakar ve içinden geçtiği bağırsaklara zarar verir. Hz. Peygamber (sav) sıcak yemeği yemezdi. “Çok sıcak yemekte bereket yoktur. Allah Teâlâ bize ateşi yedirmemiştir. Bu bakımdan yemeği soğutunuz da yiyiniz” demiştir.

Suyu Oturarak Ve Üç Yudumda İçerdi:

Hz. Peygamber suyu üç nefeste içerdi ve her nefesin başında bir besmele çekmek üzere üç defa besmele çekmiş olurdu ve her içişin sonunda “Elhamdülillah” demek suretiyle üç defa hamt ederdi. Suyu damaklarında eme eme ve tada tada içerdi. Ama bin dört yüz yıl önce bunu yapmasının mutlaka bir sebebi vardı.

►Oturularak ve en az 3 yudumda içilen su, dil ve ağız bölgesinde daha fazla duraksadığından tükürük bezleri için gerekli olan suyun emilimini artırıp anti bakteriyel ve antioksidan etkiye sahip tükürüğün salgılanmasını artırarak ağız ve diş sağlığına katkıda bulunmaktadır. Yemek yerken su içildiğinde içilen su yenilen gıdaların sindirilmesine, gerekli vitaminlerin emilmesine yardım etmektedir. Aynı zamanda mideye doygunluk hissi vererek az yemek yemeğe vesile olmaktadır.

Kalan Suya Nefesini Vermezdi Ve Önce Sağındakine İkram Ederdi:

Hz. Peygamber (sav) içtiği sudan arta kalanı sağında bulunan kimseye verirdi. Gerek yemek kabına, gerekse su kabına nefesini alıp vermezdi. Ağzını kaptan çekerek nefesini verirdi. Ama bin dört yüz yıl önce bunu yapmasının mutlaka bir sebebi vardı.
► Ancak İslam dini her konuda olduğu gibi günlük hayatta da ölçü getirmiş ve şeytana ve kâfirlere aykırı olarak sağ tarafın kullanılmasını hoş görmüştür. Çünkü şeytan hep sol eli ile iş yapıp soldan işe başlamaktadır. İmam-ı Nevevi Hazretleri buyuruyor ki: “Mübarek, şerefli ve temiz işleri yaparken sağdan başlamak müstehaptır. Bunlara Sünen-i zevaid denir. Tekili Sünnet-i zaidedir. Ayakkabı, gömlek giyerken, saç tararken, misvak kullanırken, tırnak keserken, el, ayak yıkarken, mescide girerken, helâdan çıkarken, sadaka verirken, yemek yerken, su içerken sağdan başlanır. Bunların zıddı olanları yaparken, mesela ayakkabı çıkarırken, taharetlenirken, sümkürürken soldan başlamak müstehaptır.”

Bu husustaki hadis-i şeriflerden birkaçı şöyle:

“Sağ elle yiyip için, sağ elle alıp verin; çünkü şeytan, sol eliyle yiyip içer, sol eliyle alıp verir.” (İbni Mace) “Ayakkabınızı giyerken sağdan, çıkarırken soldan başlayın!” (Buhari)

Sağ kavramı güzel şeylerin, sol kavramı ise, kötü şeylerin bir sembolüdür. Örneğin; Allah’ın kudreti için sol değil, sağ ifadesi kullanılır. “Ama onlar, Allah’ın kudret ve azametini hakkıyla takdir edemediler, O’na lâyık tazimi göstermediler. Hâlbuki bütün bir dünya kıyamet günü O’nun avucunda, gökler âlemi de bükülmüş olarak sağ elinin içindedir. Böyle bir azamet ve hâkimiyet sahibi olan Allah, onların uydurdukları ortaklardan yücedir, münezzehtir”(Zümer, 39/67)

Yine ameli kötü kimsenin amel defterleri soldan sol eline, iyi kimsenin amel defteri ise sağdan sağ eline verilir. Evrenin bütün unsurları ki hepsi de güzel ve harika bir ilahî sanat eseridir ve sağdan sola hareket etmektedir. Atomlardan yıldızlara, güneşten bütün diğer sistemlere kadar her şey bu mümtaz kanuna bağlıdır.

İnsanın amellerini yazan “kiramen kâtibin” meleklerinden iyilikleri yazan sağ omuzda ve amir durumunda, kötülükleri yazan ise sol omuzda ve memur durumundadır. Kâbe tavaf edilirken, sağdan sola hareket edilir. Cami gibi kulluk görevinin yapıldığı güzel bir mekâna girerken sağ ayak ile tuvalete girerken sol ayak ile girilir. Çünkü kalp krizi vs durumlarında, genellikle sol ayak daha zayıf olduğu için yıkılma onun bulunduğu yere gerçekleşir. Yıkılma olayı sağ ayağın bulunduğu temiz yere olsun diye; pis olan tuvalet ve banyo gibi yerlere yıkılmamak için, dinimiz sağ ayakla başlamayı tavsiye etmiştir.
Bir de tuvalete ve banyoya girerken sol ayakla ilk adım atıldığında kaygan olan zeminde ayağın kayması durumunda sola göre daha güçlü olan sağ ayağımız düşmeyi engelleyerek vücudu dengeler. Acaba peygamberimiz ta o günden, günümüzde fayans ve kalebodurların banyolara ve tuvaletlere döşeneceğini biliyor olabilir mi? Ya da birisi kalbine ilham ediyor olabilir mi?

►Su ve yemek kabına nefes vermemesi olayına gelelim. Bugün artık bilinmektedir ki; nezle, grip, zatüre, bronşit, verem, suçiçeği, boğmaca, menenjit gibi pek çok hastalık ağızdan çıkan nefes ve solunum yoluyla yayılmaktadır. İşte peygamberimiz de birçok hastalığa davetiye çıkarmamak ve solunum yoluyla yayılması muhtemel hastalıklara tedbir almak amacını burada görmek mümkündür.
Banyodan Sonra Ayaklarına Soğuk Su Dökerdi:

Banyoda gusül abdestini alıp çıkarken ayaklarına soğuk su dökerdi. Ama bin dört yüz yıl önce bunu yapmasının mutlaka bir sebebi vardı.
► Banyo yaptıktan sonra ayaklara soğuk su dökmenin kan dolaşımını hızlandırıp sıcak sudan dolayı genleşmiş olan damarların içindeki kanın aktivasyonunu artırarak tansiyon düşüklüğünü önlediğini ve savunma mekanizmasını güçlendirmektedir.
Ayakta Küçük İdrar İhtiyacını Gidermezdi Ve Sıkışık Vaziyette Beklemezdi:
Ayakta idrar gidermezdi, bunun o gün hemen akla gelebilecek sebebi ilk üzerine idrar sıçramasından kaçınmasıdır. Doğrudur namaz kılacak kişinin üzerine, sıvı pisliğin toplamı avuç içi ayası kadar olursa namaza engeldir. Bu yüzden buna dikkat etmek lazımdır. Ancak bin dört yüz yıl önce peygamberimizin bunu yapmasının mutlaka başka bir sebebi daha vardı.

►İdrar kesesi denilen mesane, böbreklerde kandan süzülen idrarın toplandığı torba şeklindeki bir uzvumuzdur. Mesanenin arka kısmında, böbrekten idrarı getiren kanalların açıldığı bir çift deliğin haricinde, ön orta kısmında idrarın dışarı atıldığı, diğer bir delik vardır. Bu üç deliğin meydana getirdiği üçgen seklindeki saha, mesanenin arkaya ve aşağıya bakan yüzüdür. Bu yüz çoğunlukla gençlerde düz veya hafif çukur olup, yaşlandıkça çukurluk artar.
Eğer mesane sık sık ve uzun süre idrarla dolu kalırsa, elastikiyeti zamanla azalır hatta kaybolabilir. İdrar boşaltılmasında idrarın kendi ağırlığı rol oynadığı gibi mesane duvarının kasılma gücü, tonusu ve elastikiyeti önemli unsurlardandır.
Yaşlılıkta, tonus ve elastikiyetin azalması ayrıca ayakta idrar boşaltma (bevletme) neticesinde mesanenin arka kısmında devamlı bir miktar idrar kalmaktadır. Bu idrar birikintisi ise çeşitli mikroorganizmaların çoğalmasına müsait bir zemin hazırlamaktadır.
İdrar oturularak yapılırsa mesanenin daha iyi boşalması sağlanır, bu tür idrar birikintileri de azaltılır. Kalan idrar birikintisiyle sürekli temas hâlinde olan mesane içi hücrelerinde yıpranma ve dejenere olma diğer bölgelere nazaran çok daha fazladır. Sürekli tahribat ise ileri safhalarda ciddi neticeler doğurabilir.

Neticede, oturarak idrar yapma ve mesanenin dolmadan boşaltılması hastalıkların önlenmesinde ehemmiyet arz ettiği gibi, hastalık hâlinde bol su içmekle idrarı seyreltmek ve idrar akımını arttırarak mikroorganizmaların çoğalmasını ve böylece hastalıkların meydana gelmesini engeller.

Abdest Alırken Suyu Yüzüne Çarpmaz Ve Güzelce Ovardı:

Abdest alırken suyu yüze çarparak yıkamak mekruhtur. Bu yüzden suyu yüzüne çarparak yıkamazdı. Yüzünü yıkarken güzelce ovardı. Evet, abdest alırken yüzde ve diğer yıkanması farz olan organlarda kuru yer kalmaması esastır. Bunun için yüzün de yıkanırken iyice ovulması ve suyun her noktaya temas etmesi lazım. Ancak bin dört yüz yıl önce peygamberimizin bunu yapmasının mutlaka başka bir sebebi daha vardı.

►Bugün bilinmektedir ki; abdest alınırken veya normalde bir durumda yüzü suyla yıkarken, özellikle soğuk su ile ovma sonucu kılcal damarlar harekete geçmektedir.

Misvak Kullanırdı Ve Dişlerini Temizlerdi:

Peygamberimiz diş temizliğine büyük önem verirdi. Hemen her abdest alırken mutlaka misvak kullanırdı. Bin dört yüz yıl önce peygamberimizin bunu yapmasının mutlaka başka bir sebebi daha vardı.

►Ağız temizliğinin genel beden temizliği içinde ayrı ve önemli bir yeri vardır. Ağzımızın ve burada bulunan dil, diş gibi azamızın tertemiz olması lâzımdır. Ağız temizliği deyince birinci derecede akla diş sağlığı ve diş temizliği gelir. Çünkü dişler, hem beslenmede, hem de konuşmada büyük rol oynarlar. Diş sağlığı konusunda dikkat edilecek en mühim husus; dişleri temiz tutmak, aşırı sıcak ve aşırı soğuk, fazla sert yiyecek ve içeceklerden sakınmaktır. Çünkü bunlar, dişleri zedeler, çizer ve diş minelerini çatlatarak diş çürümelerine sebebiyet verir. Çünkü bir dişin ise göz, karaciğer, kalp, mide, sindirim sistemi, idrar torbası ve mafsallar başta olmak üzere vücudun pek çok yerinde önemli hastalıklara sebep olduğu günümüzde tıbben sabittir.

Diş temizliği ve bakımı konusunda Resûlüllah Efendimiz hassas ve itinalı davranmışlardır. Ümmetine de bu ciddi konu üzerinde sık sık ikazlarda bulunmuşlardır. Burada bazılarını zikredelim: “Eğer ümmetime güç gelmeyecek olsaydı, onlara her abdest vaktinde ağızlarını ve dişlerini temizlemelerini emrederdim.” “Misvak ağzı temizler, Allah’ın rızasını kazandırır.” “Dört şey peygamberlerin sünnetlerindendir: Sünnet olmak, misvak kullanmak, güzel koku sürünmek ve evlenmek...” “Sararmış dişlerle huzuruma gelmeyiniz. Misvak kullanınız.”

Resûlüllah Efendimiz diş temizliğini misvak ile yaparlardı. Misvak ise Arabistan’da bulunan Erak ağacının dalından yapılan bir çeşit fırçadır. Üzerinde yapılan tıbbî tahliller sonucu, misvakın pek çok faydaları bulunduğu, diş sağlığı için en elverişli madde olduğu anlaşılmıştır. Bugün diş temizliğinde kullanılan diş fırçaları da, misvak yerini tutar. Ancak bu fırçaların kıldan olanı değil de naylondan olanları tercih edilmelidir.

İnsanı cemiyet içinde müşkül durumda bırakan bir husus da, ağız kokusudur. Ağız kokusunun meydana gelmesinde, bakımsız ve çürük dişlerin rolü büyüktür. Dişlerin temizliğine ve sağlığa dikkat edilirse, bu büyük rahatsızlık da önlenmiş olur.

Uyurken Sağına Yatarak Uyurdu:

Uyuduğu zaman sağ yanı üzerine yatarak uyurdu. Her güzel işimizde sağ ile başlamanın, sağı tercih etmenin efdal olması ve solu şeytanın kullandığını gibi hakikatleri bir yana bırakalım. Peygamberimizin bin dört yüz yıl önce bunu yapmasının mutlaka başka bir sebebi daha vardı.

►Uyurken sağ yana dönüp yatıldığında solda olan kalbimizin daha rahat çalışması sağlanmaktadır. Böylece kalbi yormadan dinlenmiş bir vaziyette sabah kalkılması sağlanmış olunmaktadır.

Gece Teheccüt Namazı Kılardı:

Gece kalkarak herkes uyurken Allah rızası için bazen ayakları şişinceye kadar namaz kılardı. Ve şöyle demiştir: “Gece namazına devam ediniz. Zira bu sizden önceki salihlerin ibadetidir. Çünkü gece ibadeti, Allah'a yakınlık günahlara kefaret olup insanı bedeni hastalıklardan korur ve günahlardan uzaklaştırır.” (Tirmizi, Deavât, 101) “Geceleyin kalkıp namaz kılan, hanımını da kaldıran, kalkmazsa yüzüne su serperek uyandıran kimseye Allah rahmet etsin. Aynı şekilde geceleyin kalkıp namaz kılan, kocasını da uyandıran, uyanmazsa yüzüne su serperek uykusunu kaçıran kadına da Allah rahmet etsin.” (Ebû Dâvud, Tatavvu, 18, Vitir, 13)

Kuran-ı kerimdeki: “Gecenin bir kısmında da sadece sana mahsus bir nafile olmak üzere uykudan kalk, Kur'ân ile Teheccüt namazı kıl, Yakındır ki Rabbin seni bir makam-ı mahmuda eriştire.” (el-İsrâ/17, 79) ayeti kerimenin emrine uymanın yanında bu ayetin Peygamberimize bin dört yüz yıl önce inmesinin ve rabbimizin “gece namazı kıl!” demesinin mutlaka başka bir sebebi daha vardı.

►Kesintisiz uyunan uzun gece uykularının, damarlarda vazodilatasyona neden olduğunu, uyku ortalarında kalkıp el yüz yıkamanın (ör: abdest almak) az yorucu egzersizler yapmanın (ör: Teheccüt namazı kılmanın) vazodilatasyonu engellediğini ve insanın daha zinde kalkabilmesini sağlamasıdır.

►Bütün bunların, 1400 kusur sene evvel Peygamberimiz (sav) in yaptığı ve ümmeti için de tavsiye ettiği bizler için faydalı iş ve davranışlar ve sünnet-i seniyyeler olduğunu biliyor muydunuz?

Rabbim biz kullarına emrettiği hiçbir şeyi bize zulüm olsun diye emretmediğini ve hepsinde bizler için çeşitli faydalar olduğunu hatırlayacak olursak; bunların da peygamberimiz tarafından sebepsiz yapılmadığı idrak etmemiz daha kolay olacaktır. Aynı şekilde yasaklarda da bize faydalı olan hiçbir şeyi de rabbimizin yasaklamadığını ve sadece zararlı olan nimet ve işlerin yasaklandığını da unutmadan hatırlayalım.

Feyzullah Kırca
Akbaşlar Köyü / Dursunbey